Những tác dụng phụ khi uống sắt và cách hạn chế tác dụng phụ

27.07.23 199

Sắt là một khoáng chất quan trọng, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cấu tạo huyết tế bào và hình thành một số enzim trong cơ thể con người. Bạn có thể bổ sung sắt thông qua các thực phẩm dinh dưỡng hàng ngày hoặc viên uống thực phẩm chức năng. Mặc dù vậy nhưng nếu bổ sung sắt cho cơ thể không đúng liều lượng sẽ mang đến những tác dụng phụ khi uống sắt vô cùng nguy hiểm cho cơ thể. Vậy tác dụng phụ của sắt là gì? Cùng theo dõi bài viết của Solife.

1. Vai trò của sắt đối với cơ thể

Theo nghiên cứu của các bác sĩ chuyên khoa, sắt mang đến rất nhiều lợi ích cho cơ thể con người. Những vai trò của sắt đối với cơ thể con người thường được biết đến như:

Hỗ trợ sản xuất hồng cầu

Là thành phần chính trong hồng cầu, tế bào máu có nhiệm vụ chuyển oxy từ phổi đến các mô và cung cấp dưỡng chất cho cơ thể. Sắt giúp hồng cầu hình thành và duy trì sự hoạt động hiệu quả của hệ thống cung cấp oxy trong cơ thể.

Hỗ trợ chức năng miễn dịch

Vi chất này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng miễn dịch. Sắt hỗ trợ hoạt động của các tế bào miễn dịch, bao gồm cả tế bào B và tế bào T, giúp tăng cường khả năng chống lại vi khuẩn, virus,…

Vai trò của sắt đối với cơ thể

Là thành phần cần thiết cho các quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Khoáng chất này giúp cơ thể chuyển đổi thức ăn thành năng lượng, tham gia vào quá trình tổng hợp protein và cung cấp năng lượng cho các hoạt động hàng ngày.

Hỗ trợ chức năng thần kinh

Sắt đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo ra neurotransmitter, các hợp chất hóa học quan trọng trong truyền tin trong hệ thần kinh. Việc có đủ sắt trong cơ thể giúp duy trì chức năng thần kinh bình thường và hỗ trợ quá trình tư duy và tập trung.

Hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng

Cuối cùng không thể không kể đến, sắt là một yếu tố cần thiết cho sự phát triển và tăng trưởng, đặc biệt là trẻ em. Thiếu sắt có thể gây ra tình trạng thiếu máu, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và trí tuệ.

2. Cơ chế hấp thụ viên sắt của cơ thể

Theo nghiên cứu của viện Huyết học và Truyền máu trung ương, cơ chế hấp thụ viên sắt của cơ thể diễn ra chủ yếu trong ruột non và có thể phát triển qua:

Chế độ tăng hấp thụ

Cơ thể có khả năng điều chỉnh quá trình hấp thụ sắt tùy theo nhu cầu. Khi cơ thể thiếu sắt, sự hấp thụ sắt sẽ tăng lên, trong khi cơ thể có đủ sắt, sự hấp thụ sắt sẽ giảm đi.

Sắt không heme và sắt heme

Sắt có thể tồn tại trong hai dạng chính:

  • Sắt không heme (trong thực phẩm từ nguồn thực vật).
  • Sắt heme (thực phẩm từ nguồn động vật). 

Sắt heme có khả năng hấp thụ tốt hơn so với sắt không heme. Sắt không heme cần được chuyển đổi thành dạng hòa tan trước khi hấp thụ.

Quá trình chelation

Đối với sắt không heme, quá trình chelation xảy ra để giúp hấp thụ sắt. Các chất chelate như axit citric và axit malic có khả năng kết hợp với sắt và giúp nâng cao khả năng hấp thụ.

Yếu tố tác động lên hấp thụ sắt

Có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ sắt. Ví dụ, sự có mặt của vitamin C có thể tăng cường hấp thụ sắt, trong khi sự có mặt của các chất ức chế như chất xơ phytate, oxalate và calcium có thể giảm hấp thụ sắt.

Vận chuyển và lưu trữ sắt

Sau khi hấp thụ, sắt sẽ được vận chuyển trong hệ thống máu và được lưu trữ trong các mô và tế bào của cơ thể, chủ yếu là trong gan, nơi sắt được lưu trữ dưới dạng ferritin.

Tuy nhiên, đôi khi cơ thể có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ sắt hoặc có thể cần sự hỗ trợ bổ sung sắt. Trong trường hợp này, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định phương pháp thích hợp giúp bổ sung sắt cho cơ thể.

3. Các tác dụng phụ khi uống sắt

Uống sắt có tác dụng phụ gì? Nếu uống sắt quá liều có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy bạn cần tham vấn bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm chức năng nào nhé.  Cùng điểm qua các dụng phụ trong nội dung dưới đây:

3.1. Rối loạn tiêu hóa

Một trong những tác dụng phụ của sắt là gây nên rối loạn hệ tiêu hoá. Số ít người dùng sẽ gặp qua các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, táo bón hoặc đau bụng sau khi uống viên sắt. Điều này có thể do việc sắt gây kích thích đường tiêu hóa.

Những tác dụng khi uống sắt

3.2. Tác động đến mùi và màu sắc của nước tiểu và phân

Uống viên sắt có tác dụng phụ gì? Viên sắt có thể làm thay đổi màu nước tiểu thành màu đỏ hoặc nâu sẫm. Ngoài ra, viên sắt cũng có thể làm thay đổi màu sắc của phân thành màu đen.

3.3. Tác động đến hương vị

Không những thế, uống viên sắt có thể làm thay đổi hương vị trong miệng, gây ra cảm giác có kim loại trong miệng và rất khó chịu.

3.4. Tác động đến hệ tiết niệu

Uống sắt có tác dụng gì? Uống sắt sai liều lượng có thể gây ra tình trạng tăng tiết urine hoặc tăng tần suất tiểu.

3.5. Tương tác thuốc

Sắt có thể tương tác với một số loại thuốc khác, như các loại kháng sinh, kháng histamin, các loại chất ức chế acid dạ dày và chất kẽm. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của cả viên sắt và các loại thuốc khác.

3.6. Tác dụng phụ khác

Có thể bạn sẽ gặp các phản ứng dị ứng với viên sắt. Triệu chứng thường gặp ở tình trạng này gồm: phát ban, ngứa, khó thở. Khi thấy tác dụng phụ của sắt nghiêm trọng, bạn hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

Những lưu ý khi uống sắt để tránh các tác dụng phụ khi uống sắt

Lưu ý rằng tác dụng phụ có thể khác nhau đối với từng người và tùy thuộc vào liều lượng và dạng viên sắt được sử dụng. Để tránh tác dụng phụ, bạn nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng khi sử dụng viên sắt và báo cáo bất cứ tác dụng phụ nào mà mình gặp phải.

4. Cách hạn chế tác dụng phụ khi uống sắt

Để hạn chế tác dụng phụ của sắt, bạn có thể thực hiện các biện pháp để hạn chế tác dụng ấy:

  • Uống viên sắt sau khi ăn hoặc trong thời gian ăn có thể giảm tác dụng phụ về tiêu hóa. Thức ăn trong dạ dày giúp làm giảm sự kích thích của sắt đối với đường tiêu hóa.
  • Tránh uống viên sắt cùng lúc với các chất ức chế như chất xơ phytate, oxalate và calcium, vì chúng có thể giảm khả năng hấp thụ sắt.
  • Tuân thủ liều lượng và lịch trình uống viên sắt theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Đừng tự ý tăng liều sắt hoặc sử dụng viên sắt lâu dài mà không có sự hướng dẫn.
  • Đối với những người có dạ dày nhạy cảm hoặc dễ bị tác dụng phụ, chia liều lượng viên sắt thành nhiều lần trong ngày có thể giúp giảm tác dụng phụ.
  • Uống viên sắt với một lượng đủ nước để giúp thuốc di chuyển dễ dàng trong dạ dày và ruột non.
  • Uống viên sắt kết hợp cùng với thực phẩm hoặc thức uống giàu vitamin C, như cam, chanh, kiwi hoặc nước cam tươi.
  • Nếu bạn gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc khó chịu khi sử dụng viên sắt, hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh phương pháp sử dụng.

Trên đây là những tác dụng phụ khi uống sắt từ Solife mà bạn cần lưu ý để tránh gây ảnh hưởng xấu cho sức khoẻ của mình. Sử dụng sắt đúng cách và thường xuyên tham khảo ý kiến của bác sĩ sẽ hạn chế được những tác dụng phụ không mong muốn khi uống sắt.

Xem thêm:

Trần Hoàng Uyên (Senior Manager Pharmaceutical company) là chuyên gia cấp cao với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dược phẩm. Tốt nghiệp cử nhân chuyên ngành Quản lý dược I tại Trường Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh và hiện đang công tác tại công ty dược phẩm. Với hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc trong ngành dược, chị Hoàng Uyên là chuyên gia cộng tác tham vấn y khoa cho danh mục blog cũng như các nội dung liên quan trên Solife. (Tran Hoang Uyen (Senior Manager Pharmaceutical company) is a senior specialist with many years of experience in the Pharmaceutical field. She graduated Bachelor of Pharmacy Management I at the University of Medicine and Pharmacy at Ho Chi Minh City and is currently working for a pharmaceutical company. With more than 10 years of experience working in the pharmaceutical industry, Ms. Hoang Uyen is a medical consultant collaborator for content on Solife's website.)